Bij de presentatie van het Kijktafelboek ( 28 nov 2014) vertelde ik,
terwijl ik een kijktafel maakte die het verhaal ondersteunde, 
aan de aanwezigen hoe het concept Kijktafels in de loop van mijn leven steeds meer vorm en inhoud heeft gekregen.

Een van mijn dochters vroeg een tijdje geleden,
waarom ik vroeger toen zij klein waren
geen kijktafels maakte.
Dat had zij nu leuk gevonden.
Tja, toen was het idee in mij nog niet geboren.
Er is het een en ander aan vooraf gegaan
voordat dit boek het levenslicht kan aanschouwen.

Ervaringen, waarvan ik met de kennis van nu
kan zeggen: ja, die ervaring heeft bijgedragen
aan de ontwikkeling van het idee van een kijktafel
en daarmee aan de inhoud van het Kijktafelboek.

Toen ik klein was werd er niet veel over het geloof gepraat.
Maar je kon het wel merken en zien bij ons thuis.
Voor het slapen gaf mijn vader ons een kruisje op je voorhoofd
bidden voor en na het eten en bij het slapengaan
en iedere zondag gingen we naar de kerk
In de huiskamer hing een kruisbeeld , in onze slaapkamer een wijwaterbakje
en met Kerstmis werd het stalletje gezet.
In kleine rode paddenstoeltjes kwamen echte kaarsjes
en tussen Kerstmis en Driekoningen gingen die kaarsjes iedere avond aan
en zongen we kerstliedjes voor het kindje Jezus, voor Onze Lieve Heer.

Wie was dat nu precies, vroeg ik me op een gegeven moment af
als mamma het over ‘onze lieve heer’ heeft bedoelt ze volgens mij Jezus
als pappa ‘onze lieve heer’ zegt dan gaat het volgens mij over God in de hemel
is onze lieve heer nu twee personen die dezelfde naam hebben, of zijn het  twee namen voor één persoon?
Het is maar goed dat de zeven/achtjarige Ellie
- een theologe in de dop- zou je kunnen zeggen
nog nooit over de triniteit had gehoord...

Toen ik eenmaal kon lezen verslond ik de
verhalen die ik keer op keer herlas
uit de kinderbijbel geschreven door Johanna Klink.
Maar als tiener twijfelde ik hevig aan wat er in die bijbel verteld werd
het leken wonderlijke sprookjes, maar tegelijkertijd ook een soort geschiedenisboek.
Hoe kon een weldenkend mens -dat ik mezelf toe echt al wel vond-
daar nu in geloven?
Gelukkig vertelde de pastor die het liturgie-groepje begeleidde
van het jongerenkoor waar ik op zat
over hoe de schrijvers van de Bijbelverhalen
probeerden door beelden en metaforen iets van hun geloofservaring te verwoorden.
De wolkkolom en de vuurzuil in het boek Exodus waren beelden
waarin de schrijver duidelijk maakte
dat God dag en nacht bij zijn volk aanwezig is
en voor hen uittrok en beschermde...
Beelden en metaforen, dat was het!
Er viel met een luide klap een puzzelstukje op zijn plaats
Deze uitleg heeft feitelijk mijn geloof gered,
Ik schaarde mezelf in de stoet mensen, zonder einde en getal
de mensen van het volk Gods onderweg.

Later, toen ik theologie studeerde ontmoette ik Tjeu van den Berk,
docent catechetiek aan onze universiteit
en hoorde spreken over de catecheet als vroedvrouw, over mystagogie,
En de term ‘symbolisch bewustzijn’ verankerde zich voorgoed
in mijn denken over catechese en mijn handelen als catecheet.

In mijn eerste functie waarin ik 16 parochies begeleidde
bij het serieus werk maken en vorm geven van de poot ‘catechese’
werkte ik vaak met symbolische foto’s.
Grote zwart/wit foto’s waar mensen een keus uit konden maken
aan de hand van bijvoorbeeld de vraag:
“Kies een foto uit die volgens jou iets te maken heeft met catechese”
En dan zat de bouwmeester van het kerkbestuur,
die iedereen alleen maar altijd hoorde praten
over tekorten en geld voor de renovatie van het kerkgebouw,
met zo’n foto in de hand en vertelde dan - al zoekend naar woorden-
over de doop van zijn kleinkind,
dat hij zo graag wilde dat ook zij
haar toevlucht zou kunnen vinden bij Maria en Jezus
dat zij hen zou leren kennen.
Of die oude mevrouw uit de Lingehof, het verzorgingshuis in Beesd
die met een palmtakje in de hand vertelde dat lijden en verrijzen bij elkaar hoort
en dat dat voor haar Pasen is!

Als je mensen letterlijk iets met een symbolische betekenis laat uitkiezen
dan gaat er een laag in hen spreken,
waar ze zelf soms versteld van staan:
Ze zeggen: het klopt als een bus,
maar ik wist niet dat ik dat in mij droeg.
Maar het is helemaal waar!
Zo spreekt mijn ziel in mij!

De ervaring dat symbolen mensen helpen om onder woorden te kunnen brengen
wat er diep van binnen in hen leeft, was een kostbare ontdekking.

Het eerste boek van Tinne Brugge over liturgische bloemsierkunst kwam op de markt
en hierdoor geïnspireerd, maakte ik samen met de bloemen-mevrouw van de kerk een eerste Adventsopstelling.

In een kale vergaderkamer in de pastorie
maakte ik rond 1992 mijn eerste kijktafel.
Het was veertigdagentijd en ik zette op een paarse doek
een platte glazen schaal gevuld met zand,
met daarin enkele stenen en een kaars.
Ik vertelde met enkele woorden iets over deze kleine woestijn
en stak de kaars aan bij het begin van een bestuursvergadering.
Later zei iemand dat hij, dat zo'n mooi begin van de vergadering had gevonden.

Zo maakte ik daar op de vergadertafel telkens iets anders,
vaak met behulp van de dingen die ik in de pastorietuin vond.
Ook de gezinsvieringengroep was er blij mee.

Tijdens de voorbereidingen op de eerste communie
vond ik het ‘vertelkleedje' uit.
Officieel heet dit een corporale,
een wit kleedje dat op het altaar wordt gelegd
voordat de beker met wijn en de hosties op het altaar worden gezet.
Iedereen –ook de ouders die erbij waren-
hadden iets tastbaars meegenomen dat voor hen belangrijk was.
Ze legden dit een voor een op het vertelkleedje,
en zo merkten en ervoeren de kinderen,
voorwerp voor voorwerp
dat dit voorwerp niet zomaar iets was,
maar een bijzonder verhaal in zich meedroeg.
Een andere werkelijkheid.

Zo ontdekte ik al werkend in mijn parochies ,
dat ik een -passend bij de 21ste eeuw-
eenvoudige manier had ontdekt,
waarin ik geloof en inspiratie zichtbaar kon maken,
en daarmee ervaarbaar en communiceerbaar.

Weet je wat? Ik doe het gewoon voor...
Een kijktafel is ook letterlijk ‘een verhaal op schaal’,
vandaag dus ‘mijn verhaal op schaal’

Iedere kijktafel heeft een ondergrond.
Een lapje of placemat en/of schaal.
Zo valt de kijktafel niet samen met de tafel of de plek waar hij staat.
De aparte ondergrond maakt er een ‘vertelkleedje’ van, een stukje ‘heilige grond’.

Allereerst dus het vertelkleedje,
in de vorm van een blauwe ronde placemat
Blauw, de kleur van de hemel

Daarop komt een bronzen schaal
deze staat voor het symbolisch bewustzijn

De schaal is gevuld met woestijnzand,
- het zand uit de verhalen van de kinderbijbel
- en het zand waarin je het spoor ontdekken dat het Gods volk onderweg achterlaat
- en natuurlijk ook een beetje zand van mijn scriptie die als titel had ‘Op zand gebouwd’

Maar toen -het is dan september 2001- werd ik opgenomen in een revalidatiecentrum
de bekkeninstabiliteit die al jaren voor heftige pijn zorgde
samen met de toenemende problemen die mijn oren gaven
hadden me volslagen uitgeput.
Ik werd stilgezet.
Een aantal jaren kon ik maar een paar uur per dag actief zijn
en was het uitzicht dat ik vanuit mijn bed op mijn werkkamer had gezet
mijn persoonlijke kijktafel.

Iemand die slechthorend is, net als ik
moet altijd al heel goed kijken.
Spraak-afzien.... om je heen kijken als je buiten bent
omdat je fietsers, voetgangers en auto’s niet hoort aankomen.
In die eerste jaren leerde ik in het gewone het bijzondere te ontdekken

Een prachtige berkenboom was het,
Ik zag dag voor dag de boom veranderen,
De zwarte, winterse zwiepende takken
werden door het prille lentelicht omgetoverd in glanzend zilver.
De katjes, de eerste groene waas, de prille blaadjes,
tot aan de maand december waarbij meestal zo rond Sinterklaas
het laatste blaadje in de wind verdween.
Ik ontdekte, al kijkend naar mijn boom,
dat het belangrijker is om te zijn, dan om te doen
ook binnen de perken van de twee vierkante meter
van het oppervlak van mijn bed
waren de mogelijkheden onbegrensd,
Daarom zet ik een boom op de kijktafel.

Ook omdat geen kijktafel compleet en in harmonie is,
als er niets op staat uit de natuur.
Zo verbindt je buiten -en binnen.
Het seizoen is bijna altijd zichtbaar op de kijktafel.
Door de kleur van de ondergrond en ook het natuurelement.
We zijn blij met de schepping, lucht, water, aarde, vuur,
planten, dieren en mensen...
Zonder iets uit de natuur is de kijktafel doods en leeg.

Op de kijktafel leg ik ook enkele ranken klimop,
klimop hecht zich overal aan vast, het is onverwoestbaar
het staat voor mijn vertrouwen in de Allerhoogste
het vertrouwen dat God altijd aanwezig is
diep binnen in mij, in mijn innerlijke ruimte
als een bron die mij voedt
en mij het juiste symbool laat kiezen of vinden
uit de verborgen schatkamer die ik in mij draag.

Ik knapte gelukkig weer een klein beetje op
en raakte in 2005 betrokken bij het project 'Geloven thuis'.
Ik maakte maandelijks kijktafels bij een thema voor de website.
Samen weten we keer op keer het gekozen thema middels
kijktafels, achtergrondverhalen, verdieping,
gebedjes, knutseltips, verhalen uit bijbel en prentenboeken en versjes
naar de leef- en ervaringswereld van nu te vertalen.

Vele mensen bezoeken de site en zijn er door geïnspireerd.
Er verschijnen kijktafels in huiskamers, in het kerkportaal, in klaslokalen.
Het blijkt dat een kijktafel mensen aanspreekt.
Ze sturen ons ervaringen over het maken van een kijktafel bij hen thuis
en sturen ons er foto’s van.

Op de kijktafel staat altijd een lichtje en een onderzetter.
Als het lichtje brandt komt de kijktafel tot leven!
Het nodigt uit om even stil te zijn, stil te blijven
te kijken hoe het vlammetje brandt en de kijktafel laat glanzen.

De onderzetter -er zitten vier dubbelzijdige onderzetters in de kaft van het boek-
helpen je met een begin van bidden maken.
Korte teksten die een bede of wens verwoorden.

Ik kies voor de onderzetter ‘bewaar in uw hand’
vandaag geef ik mijn ideeën van en over kijktafels letterlijk uit handen
mijn ideeën wordt openbaar bezit.
Goede God, bewaar in uw hand...

Op de kijktafel ligt ook altijd een voorwerp.
Een voorwerp dat zij eigen verhaal vertelt.
In een symbool vallen twee werkelijkheden samen,
een zichtbare werkelijkheid en de onzichtbare werkelijkheid,
nl. die werkelijkheid die niet direct aanwezig is,
maar waarnaar het voorwerp verwijst.

Ik leg een aantal glanzende steentjes op de kijktafel
zij staan voor al die kleine en grote ervaringen aan mij toevertrouwd,
zonder deze ervaringen was het kijktafelboek nooit tot stand gekomen.

Op de kijktafel gebruik ik niet alleen symbolen
die afkomstig zijn uit de christelijke traditie,
al zijn abdijwinkels bijvoorbeeld wel plekken
waar je dergelijke dingen - vaak in een modern jasje- kunt vinden..
Ik probeer met religieuze ogen door de winkels
van het plaatselijke winkelcentrum te lopen
door de Blokker, de Xenos, Action, het tuincentrum of de Hema.
Daar zie ik gewone huis-tuin-en-keukenspullen
die precies kunnen verwijzen naar
wat je denkt, voelt, raakt en inspireert,
wat je verbindt, herinnert of gelooft.

Soms is het verrassend, dat hetzelfde voorwerp
drager kan zijn van verschillende werkelijkheden
of elkaar overlappende werkelijkheden.
Als voorbeeld neem ik dit hartjes-doosje.
Het is een houten spanen doosje en het kost minder dan een euro
en ligt altijd in de schappen bij de Xenos.
Dit doosje heeft al op verschillende manieren als symbool gefunctioneerd op de kijktafel

- bewaar de liefde (staat in het boek)
- als symbool voor barmhartigheid (kijktafels voor de Vastenactie Nederland)
- als ‘buitenkans’ doosje (website) ( met vlinder)
- als voorbeden-doosje (met lieveheersbeestje)

Een vriendin legde drie van zulke doosjes neer samen met wat knutselspullen en stiften voor haar drie kleinkinderen,
die in Engeland wonen- en nu bij haar logeerden, omdat ze samen met haar kinderen en kleinkinderen
naar het graf zouden gaan waar haar man, hun vader en opa precies een jaar geleden in was neergelegd.
- het werden twee doosjes waarin een tekening werd begraven bij het graf van opa
- het werd een doosje waarin aarde werd gedaan van het graf van opa om mee te nemen naar Engeland

Ik zet het hartje open,
zo staat het voor alle mensen die hun hart voor mij hebben opengezet,
die lief en leed met mij willen delen, het gewone en het bijzondere.
Mijn enthousiasme niet temperen en me mee dragen is tijden dat het niet zo goed met me gaat.

Een kijktafel.
Het ziet er heel erg simpel en eenvoudig uit.
- Een ondergrond,
- een lichtje op een onderzetter
- iets uit de natuur
- een symbool

Maar schijn bedriegt dus.
Het is een uitmuntend middel om over je levensbeschouwing te communiceren
een middel waarmee je zichtbaar maakt wat jou inspireert of jou raakt.

Je laat jezelf, je bezoek, je leerlingen,
je kinderen, je kleinkinderen
zien wat en waarin jij gelooft!
En dat is veel breder dan wat wij door de bank genomen ‘geloven’ noemen.
Het vertelt vandaag mijn verhaal op schaal.
En zo kan het dus ook jouw verhaal op schaal vertellen.
Jouw kijktafel vertelt zonder woorden
wat jij belangrijk vindt,
jou kijk op van het leven.

Zo wordt je ‘geloof’ ook meer werkelijkheid,
sterker, meer verankerd,
en het groeit er tegelijkertijd van!

Dat het Kijktafelboek veel mensen mag inspireren
en uitnodigen om zelf kijktafels te gaan maken.
Een kijktafel kan het hart gaan vormen van je huiskamer
ze bevordert een religieuze, spirituele sfeer en waar
- als het lichtje aangestoken wordt-
het verhaal tot leven komt
en zo wordt doorverteld.